Openluchtmuseum De Lakenhal: Maison d’Artiste
Grondlegger van De Stijl Theo van Doesburg en architect Cor van Eesteren ontwierpen in 1923 het Maison d’Artiste. Een uitdagend ontwerp dat nooit is gerealiseerd. Openlucht Museum De Lakenhal presenteert een prototype, ontwikkeld door professor Mick Eekhout in samenwerking met studenten TU Delft. Dit prototype (schaal 1:5) wordt voor het eerst in een museale context gepresenteerd op Het Gerecht in Leiden.
Het Maison d’Artiste werd in 1923 ontworpen door kunstenaar Theo van Doesburg en architect Cor van Eesteren. Het ontwerp voor een kunstenaarswoning werd gepresenteerd tijdens Les Architectes du Groupe ‘De Stijl’, een tentoonstelling van architectuurontwerpen van de Nederlandse avant-garde beweging De Stijl. Deze groepstentoonstelling werd van 15 oktober tot 15 november 1923 gehouden in Galerie l’Effort Moderne te Parijs. Een prototype van het Maison d’Artiste (1:5) staat gedurende de tentoonstelling Openlucht Museum De Lakenhal: 100 jaar ná De Stijl opgesteld op het Gerecht, bij de Leidse Pieterskerk, en is daar te zien tot en met 27 augustus van dit jaar. Deze reconstructie van de kunstenaarswoning werd gemaakt door architectuurstudenten van de TU Delft onder leiding van professor Mick Eekhout.
Functie en vorm
Het Maison d’Artiste toont hoe schilderkunst en bouwkunst harmonisch samengaan in een ideaal kunstenaarshuis. Nieuwe ruimteopvattingen die pasten bij de tijdgeest werden uitgeprobeerd, waarbij de vorm als vanzelf volgt uit de functie. En er werd geëxperimenteerd met nieuwe materialen, zoals het moderne gewapend beton. Het Maison d’Artiste heeft geen voor-, achter- of zijkant; de gewenste geometrische vormen ontstonden door de toepassing van uitkragende wanden en vloeren met platte daken.
Zwevende architectuur
Van Doesburg en Van Eesteren ontwikkelden een nieuwe stijl van bouwen, los van de grond, alsof er geen zwaartekracht bestond. In de pers werden de ontwerpers bekritiseerd omdat zij in hun zwevende architectuur geen rekening hielden met de praktische uitvoering, en dit onoplosbare vraagstuk aan de ingenieurs overlieten. Het baanbrekende ontwerp, dat vooruit liep op de ontwikkelingen in de technologie, zou echter van grote invloed zijn op de Moderne Architectuur.
Kleurencompositie
Kleur was voor Van Doesburg het belangrijkste uitdrukkingsmiddel: ‘Het oppervlak is uiteindelijk de enige bepalende factor in de architectuur. De mens leeft niet in de constructie, maar in de atmosfeer die door de oppervlakten wordt opgeroepen!’ De ontwerpers werkten bij Maison d’Artiste met de primaire kleuren rood, geel, en blauw en de ‘niet-kleuren’ zwart, wit en grijs. Omdat het onduidelijk is wat het oorspronkelijke kleurenschema was, is op het schaalmodel op het Gerecht een mogelijke interpretatie van de kleurencompositie te zien. Heeft u zelf een betere suggestie? Deel dit dan via Instagram.
Wetenschappelijke reconstructie van het Maison d’Artiste
Het ontwerp voor het Maison d’Artiste was zo modern, dat het in 1923 om technische redenen nog niet kon worden uitgevoerd. De oorspronkelijke maquette ging bovendien al snel door wateroverlast verloren. Wat bewaard bleef was een aantal zwart-wit foto’s en schetsen met gegevens over maatvoering, materiaalkeuze en kleurencompositie. De afgelopen jaren is door architecten onderzocht of het Maison d’Artiste alsnog op ware grootte (ca. 20 x 20 x 20 meter) kan worden uitgevoerd. Dit zijn haalbaarheidsstudies naar de constructie, het bouwen en het detailleren.
Dit schaalmodel op één vijfde van de beoogde maat is het resultaat van een wetenschappelijke reconstructie van het Maison d’Artiste.
Praktische informatie
- 2 juni-27 augustus 2017
- Locatie: Het Gerecht, Leiden
- Openingstijden: 24/7
- Entree: gratis
Gratis instaprondleidingen en lezingen
Tijdens de tentoonstelling Openluchtmuseum De Lakenhal (2 juni t/m 27 augustus 2017) op het Pieterskerkhof in Leiden wordt elke zondag een gratis instaprondleiding gegeven om 14.00 uur. De rondleiding duurt een uur. Aanmelden is niet nodig. Verzamelpunt is Old School, Pieterskerkhof 4A.
Met een eigen groep een rondleiding boeken is uiteraard ook mogelijk. Neem voor meer informatie en boekingen contact op met boekingen@lakenhal.nl of 071 5165357.
Museum De Lakenhal organiseert in samenwerking met het RAP drie gratis lezingen in de maand juni. Mick Eekhout trapt op 15 juni af in de Pieterskerk. Aanmelden via boekingen@lakenhal.nl of 071 5165357.
Activiteiten rondom Openlucht Museum De Lakenhal
Bekijk het gehele activiteitenprogramma behorende bij de tentoonstelling Openlucht Museum De Lakenhal.
Op de hoogte blijven?
Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van tentoonstellingen, activiteiten en restauratie en uitbreiding? Meld u aan voor de maandelijkse nieuwsbrief van Museum De Lakenhal.