Roomstel, tussen 1932-1933

Het roomstel als geheel is een product van de Zilverfabriek Voorschoten. De roomkan en de suikerpot uit 1932 zijn vermoedelijk ontworpen door Carel Begeer. Het dienblad dateert van 1933 en is een ontwerp van de in 1927 door Begeer aangetrokken Weense ontwerpster Christa Ehrlich. In 1919 fuseerden de voormalige concurrenten Begeer uit Utrecht en Van Kempen te Voorschoten met het juweliershuis Vos uit Rotterdam. Na een aantal jaren van interne spanningen kwam het bedrijf rond 1925 onder de naam Zilverfabriek Voorschoten in rustiger vaarwater en werd Carel Begeer tot directeur benoemd. Begeer bracht de vormgeving van de zilveren voorwerpen op een nieuw plan door in 1926 een dieptrekpers aan te schaffen. Hiermee konden in serie - door eenvoud gekenmerkte - voorwerpen worden gemaakt. Begeer maakte zelf grotendeels de ontwerpen voor deze voorwerpen. Het bijzondere is dat de ontwerpen geheel afgestemd waren op de seriematige productie door deze dieptrekpers. De eenvoudige maar goede vormgeving werd bereikt door de mogelijkheden die deze pers bood. De objecten waren opgebouwd uit “onpersoonlijke vormen” zoals bollen, kegels en cylinders: vormen waaruit “de machine spreekt”. (1). De vormgeving moest worden gedragen en beheersd door een verantwoorde machinale werkwijze. Begeer liep hiermee vooruit op de ontwikkelingen in de seriematige en industriële vormgeving die na de tweede wereldoorlog in Nederland pas goed op gang zou komen. Dat met deze opvattingen juweeltjes van objecten gemaakt konden worden, bewijst dit roomstel wel. De pracht van dit roomstel komt geheel en al voort uit de vorm zelf. Van enige versiering is absoluut geen sprake. Geen enkel parelrandje komt hier aan te pas. De elegantie van melkkan en suikerpot wordt zuiver en alleen door de vorm verkregen waarbij de bovenrand van de melkkan en suikerpotje in een sierlijke welving naar het midden afloopt. De houten oren alsook de schenktuit vertonen een soortgelijke geometrische vorm. Dit roomstel is een prachtig voorbeeld van hoe ontwerpen voor de machine indrukwekkende objecten kan opleveren. Maar van het ideaal om deze ontwerpen door serieproductie onder het bereik van een zo groot mogelijke kring van gebruikers te brengen, kwam weinig terecht. De moderne vormen werden veel bewonderd en oogsten enthousiaste reacties op tentoonstellingen, maar ze werden weinig gekocht. De mensen die zich zilver konden permitteren kochten liever rijk geornamenteerde voorwerpen. Onderzoek in het archief van het Van Kempen en Begeer Museum leverde helaas geen ontwerptekening op van dit in alle eenvoud zo opmerkelijke roomstel. Het ligt echter voor de hand het ontwerp aan Carel Begeer toe te schrijven. Het zilveren blaadje is een ontwerp van de door Begeer in 1927 aangetrokken Weense ontwerpster Christa Ehrlich. Indertijd werd nog niet zo veel waarde gehecht aan wie wat ontworpen had. Het geheel was een fraai product van de Zilverfabriek Voorschoten en dat was het belangrijkste. noot: (1) Annelies Krekel – Aalberse, Carel J.A.Begeer 1883 – 1956, Assen/Zwolle 2001, p.100