12 April untill 24 August 2025
Floris Verster - At home in nature
Admire the lively floral still life paintings of artist Floris Verster (1861) in combination with contemporary art. An ecological perspective is used to throw a whole new light on the collection.
Revolutionaire bloemstillevens
Floris Verster wordt gezien als de grote vernieuwer van het bloemstilleven. Waar zijn voorgangers vooral oog hadden voor exotische bloemen en planten, kiest Verster als eerste Nederlandse kunstenaar radicaal voor de alledaagse natuur om hem heen. In zijn revolutionaire bloemstillevens schitteren veldbloemen en ‘onkruid’ in al hun eenvoud. Verster vond zijn inspiratie vooral in zijn eigen tuin op landgoed Groenoord in Leiden. Naast topstukken uit de uitgebreide eigen collectie van Museum De Lakenhal zijn er in de tentoonstelling ook werken uit onder andere het Rijksmuseum, Stedelijk Museum, Kröller Müller Museum en Naturalis te zien.
HEDENDAAGSE KUNST
Speciaal voor deze tentoonstelling gaf Museum De Lakenhal kunstenaars Annelies Dijkman (1958), Esther Hoogendijk (1987) en Seet van Hout (1957) de opdracht om, met Verster als inspiratiebron, nieuw werk te ontwikkelen. Dit werk wordt gepresenteerd naast bestaand werk van de kunstenaars. De fascinatie en liefde voor de alledaagse natuur vormen hierin een rode draad.
Esther Hoogendijk en Seet van Hout lieten zich onder andere inspireren door de vormen uit het werk van Verster. Van Hout neemt hierbij de schoonheid, grilligheid, bloei en het verval van bloemen uit haar eigen tuin als uitgangspunt. Zij ontwikkelt nieuwe monumentale tekeningen en schilderijen die niet ontstaan met penseel, maar onder andere door het gieten van verf op de ondergrond en het perforeren van papier. In haar kunstwerken speelt zij met details uit werk van Verster die naadloos samensmelten met Van Houts eigen vormentaal.
De sculpturen van Esther Hoogendijk zijn levende kunstwerken ontstaan uit materialen als zaden, kiemen, grassen, gips en papier. Planten en bloemen zijn letterlijk in deze sculpturen terug te vinden. De zaden in haar werk worden door zon, water en aanraking tot leven gewekt. Hierdoor volgen de sculpturen een natuurlijk proces van groei, bloei en verval. Refererend aan vaasvormen van Verster ontwikkelt Hoogendijk voor deze presentatie grote kleisculpturen.
Kunstenaar en hovenier Annelies Dijkman ontwerpt voor het 17e -eeuwse voorplein van het museum een natuurlijk bloemenhof. Haar installatie bestaat uit bloeiende planten die de zintuigen verleiden. Bezoekers kunnen de planten en bloemen aanraken en zo de geuren, kleuren en structuren ervaren, evenals de wisseling van de seizoenen.
Activiteiten
Rondom de tentoonstelling is van alles te doen. Zo staat het avondprogramma Lakenhal Laat op 11 april geheel in het teken van de tuin. Volg de Floris Verster-route in het Singelpark en bekijk de bloemen die Floris Verster schilderde 'in het echt'. Ook is er een Familieroute met creatieve opdrachten voor het hele gezin.
Samen met Studium Generale organiseert Museum De Lakenhal een serie colleges genaamd ‘Verhalen in het groen – Kunst, natuur en gemeenschap’ en twee Kindercolleges. Je kunt ook zelf aan de slag in het Open Atelier of met de foto-opdracht 'Spot je eigen Verster'.
bekijk het hele programma
over Floris Verster
Floris Verster (1861-1927) staat in de Nederlandse kunstgeschiedenis bekend als de grote vernieuwer van het bloemstilleven. In zijn thuisstad Leiden maakt hij de weg vrij voor de moderne kunst. De liefde voor natuur en kunst erft Floris Verster van zijn vader. Hij is namelijk administrateur bij het Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie (nu Naturalis) en penningmeester bij kunstenaarsvereniging Ars Aemula Naturae. Als kind brengt Floris uren door in het museum met het nauwkeurig natekenen van opgezette vogels en andere dieren.
Verster leert op twaalfjarige leeftijd de fijne kneepjes van het tekenen van veeschilder G.J. Bos en later brengt George Hendrik Breitner hem op het spoor van het impressionisme. De fascinatie voor het impressionisme zal blijven, ook al heeft hij academische scholing gekregen op de Haagse Kunstacademie.
In 1888 begint Verster te experimenteren met bloemstillevens op levensgroot formaat. Hij breekt door met het reusachtige schilderij ‘Bloemen en Bladeren’: waarop hij bijna abstract veldbloemen en onkruid verbeeldt. Het werk choqueert, maar het is zijn doorbraak binnen de avant-garde en er volgen wereldwijd tentoonstellingen met zijn werk.
In 1892 betreedt Floris Verster met zijn kersverse vrouw Jenny Kamerlingh Onnes het landgoed Groenoord, naast Leiden. Ze leiden een teruggetrokken bestaan en de gigantische parktuin is voor hen een bron van inspiratie en levensonderhoud. Versters internationale succes neemt geleidelijk af, maar zijn werk blijft geliefd bij kopers. In 1926 overlijdt Jenny. In een van de vijvers achter het huis ligt een klein eiland waar Verster graag vertoeft, maar waar hij in januari 1927 ongelukkigerwijs uitglijdt en verdrinkt. Zijn werk is nog altijd geliefd bij velen en maakt deel uit van verschillende museumcollecties, waaronder het Rijksmuseum en Kröller Müller Museum. Museum De Lakenhal heeft de grootste verzameling met 160 objecten.
Dank
De tentoonstelling Floris Verster - Thuis in het groen wordt mede mogelijk gemaakt met steun van gemeente Leiden, BPD Cultuurfonds, het Lucas van Leyden Mecenaat en Vrienden van het Singelpark.