aanwinst: bedelaarsprenten van Vliet

30 juni 2016

De collectie van Museum De Lakenhal is aangevuld met zes prenten van Van Vliet. De etsen zijn onderdeel van een tiendelige serie (ca. 1632) waarin hij als een van de eersten het thema van de bedelaar in beeld brengt.

prentenmaker van Rembrandt

Jan Gillisz. van Vliet (Leiden, 1600/1610 – 1668) staat bekend als de prentenmaker van Rembrandt, met wie hij begin jaren dertig van de Gouden Eeuw intensief samenwerkte. Vanuit Leiden vervaardigde hij etsen naar Rembrandts schilderijen, die op deze manier werden verspreid en grotere bekendheid kregen. Ook werkte hij direct aan de onvoltooide etsplaten van de meester, die door hem gereed werden gemaakt voor de verkoop.

bedelaars als thema

Van Vliet introduceerde in deze serie bedelaars als thema. Rembrandt gebruikte dit onderwerp ook, maar tot dan toe alleen in individuele etsen, niet in series. Toch doen de figuren en de losse stijl waarin Van Vliet de landlopers heeft afgebeeld denken aan Rembrandt, wat de invloed van hun samenwerking aantoont. Op het titelblad van de serie staat: ‘By t geeve, bestaet ons leeve’. Dit motto onderstreept het afhankelijke bestaan van bedelaars, of dit nu gaat om kreupelen, marskramers of straatmuzikanten. Het gordijn op deze prent versterkt nog eens de scheiding tussen arm en rijk.

fecit / invenit

Deze serie is de enige die hij niet alleen ondertekende met fecit, ‘hij maakte’, maar ook met invenit, ‘hij ontwierp’. Nergens anders in zijn oeuvre benadrukte Van Vliet op deze manier zijn rol als bedenker van zijn eigen composities. Van Vliet baseerde zich niet alleen op anderen maar produceerde ook enkele zelfstandige werken.