Gevelsteen met afbeelding van een olifant, afkomstig van het huis ‘De Zwarte Olifant’, Aalmarkt 27, Leiden, ca. 1586

Aan de Leidse Aalmarkt tussen de Maarsmansteeg en de vroegere Vispoort stonden drie huizen. De twee rechter panden heten 'De Witte Olifant' en 'De Zwarte Olifant'. Tot 1586 stond ter plaatse een groot huis 'De Olifant'. In 1586 maakte het grote pand plaats voor twee huizen. De exacte datering danken we aan een schilderij met de ‘Plundering van het huis De Drie Haringen’ (1748) in de museumcollectie (inv. nr. S 279) met daarop de gevels voorzien van jaartalankers 1586. Duidelijk is dat het gaat om twee panden met elk twee 'viercanten' (= bouwlagen) en kap met borstwering. De twee olifanten zijn op het schilderij duidelijk te zien. In het Oud-Belastingboek uit 1601 staan beide huizen met de huisnamen vermeld (rechts de zwarte en links de witte). De steen met de zwart (geschilderde) olifant is uitgevoerd in Baumberger zandsteen. De steen met de witte olifant ging helaas verloren. Rond 1913 maakte Aalmarkt 27 plaats voor een uitbreiding van Vroom & Dreesmann. Deze firma schonk de gevelsteen met zwarte olifant vervolgens aan het museum. Tijdens conservering van de steen in 2016 bleek dat de achterkant van de gevelsteen nog gedeeltelijk is voorzien van een beschadigde, oudere gebeeldhouwde zijde. (Met dank aan bouwhistoricus Jan Dröge.)