De top 3 van: Karen Polder
tentoonstellings- en grafisch ontwerper
In 2010 organiseerde Museum De Lakenhal ‘Werk in Uitvoering’. Het museum dook een jaar lang in de eigen verzamelgeschiedenis en toonde het werk dat normaal gesproken achter de schermen plaatsvindt aan het publiek. Iedereen kon meekijken met het registreren, onderzoeken, schoonmaken, conserveren en fotograferen van duizenden objecten. Een mooie kennismaking met de enorm rijke collectie, ook voor mij als grafisch ontwerper van Werk in Uitvoering. Toch zijn twee van de drie objecten uit mijn top drie aanwinsten van ná 2010. Daarmee wil ik maar zeggen dat de collectie bepaald niet stilstaat en dat er voortdurend interessante stukken bijkomen.
Jan Steen, Stoeiend paar
Maar op de eerste plaats in mijn top drie staat een schilderij dat het museum al meer dan honderd jaar in de collectie heeft. Een dolverliefd paar dat door Jan Steen geschilderd werd in het midden van de zeventiende eeuw.
Stoeiend paar
Jan Steen
Jan Steen is een van de beroemdste Leidse kunstenaars. Hij werd vooral bekend door zijn rumoerige genretaferelen die aanleiding gaven tot het gezegde: ‘Een huishouden van Jan Steen’. Deze werken worden vaak beschouwd als realistische weergaven van het volksleven, maar ze hebben daarnaast ook een diepere, zinnebeeldige betekenis. Dit schilderij bevat bijvoorbeeld allerlei erotische zinspelingen. Zo hangt boven het stel een vogelkooi met daarin een nepvogel die andere vogels in de val moet lokken. De vogelkooi, inclusief het in- en uitgaan van de vogel, representeert de (on)deugd en lust. Het konijn, symbool voor vruchtbaarheid, hoort bij het dolverliefde koppel dat zich onbespied waant. De knolrapen en de pot verwijzen naar de menselijke geslachtsorganen. Achter het vrolijke tafereel gaat een ernstige gedachte schuil: deze liefde is onkuis. Het Stoeiend paar heeft een pendant, dat zich nu in een privécollectie bevindt, met de voorstelling van een paartje onder een duiventil. Dat verbeeldt juist de ordentelijke liefde. Samen illustreerden de schilderijen de tegenstelling tussen bandeloze en vergeestelijkte liefde.
Lees meerlosbandig stel
Het konijn en het geopende vogelkooitje verwijzen naar de lichtzinnigheid van het stel. Jan Steen maakte ook een pendant met daarop een kuis liefdespaar. Ik zou dat schilderij, dat zich in een privécollectie bevindt, graag eens zien. Of het zedige koppel dat daarop is afgebeeld evenveel plezier uitstraalt als dit losbandige stel is de vraag. Van dit werk word ik in ieder geval altijd erg vrolijk!
Hendrik Valk, ontwerp voor een affiche
In 2015 organiseerde het museum een tentoonstelling van werk van Hendrik Valk. Een mooie schenking van zijn werk vormde de aanleiding. Toen ik met het oog op de vormgeving van deze tentoonstelling de werken bekeek, werd mijn aandacht getrokken door dit plakkaat. Dat Valk op een affiche voor zijn eigen tentoonstelling een schedel afbeeldde (ijdelheid, leegheid!) intrigeerde me. Omdat de letters compromisloos in geometrische vormen zijn gedwongen zijn ze bijna onleesbaar geworden. Het zoeken naar en het schaven aan die precieze vormen is nog zichtbaar aan de potloodlijnen en de opgeplakte strookjes papier. Ze geven het geheel iets aandoenlijks. En dat er ook nog rimpelingen in het papier zijn ontstaan maakt dit affiche een toonbeeld van vergankelijkheid…
Marjan Teeuwen, Verwoest Huis Leiden
In 2015 toverde Marjan Teeuwen vier panden aan de Lammermarkt, aan de achterkant van het museum, om tot een indrukwekkende architectonische installatie. Met ‘omtoveren’ bedoel ik niet dat de transformatie in een vloek en een zucht was gebeurd (er is met een klein team maandenlang aan gewerkt), maar wel dat het resultaat betoverend was.
een monumentale fotoserie
Marjan Teeuwen heeft er een monumentale fotoserie van gemaakt die in de collectie van het museum is opgenomen. Na de heropening van het museum in 2018 zullen minimaal twee van deze foto’s permanent te zien zijn. Ik verheug me nu al op de zeggingskracht die ze hebben en op de herinneringen die ze bij mij zullen oproepen.
over Karen Polder
Karen Polder is sinds 1990 zelfstandig vormgever in Den Haag. In 1989 studeerde zij cum laude af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag, daarna volgde een Master aan het Royal College of Art, Londen.
Naast tentoonstellingen in Museum De Lakenhal verzorgde zij ontwerpen voor exposities en publicaties van onder meer de Koninklijke Bibliotheek, het Letterkundig Museum, het Centraal Museum Utrecht en het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD).