Wekelijks interviewt Sebastiaan van Loosbroek, journalist voor o.a. het Leidsch Dagblad, mensen met een bijzondere band met de Lammermarkt. De interviews gaan over persoonlijke ervaringen, de geschiedenis van de Lammermarkt en anekdotes die zich rond dit gebied hebben afgespeeld.
Deze week: Edwin Orsel (45). Hij is als bouwhistoricus verbonden aan Erfgoed Leiden en Omstreken en vond in de te slopen pandjes aan de Lammermarkt een aantal 17de-eeuwse elementen.
Interview #3 – Edwin Orsel
EEN STAD IS GEEN MUSEUM
'Mijn werk is net archeologie, maar dan boven de grond. Ik onderzoek historische gebouwen, waaronder de te slopen pandjes van nummers 25-27 en 29-31 op de Lammermarkt. Allemaal zijn ze in de 17de eeuw gebouwd. De eerstgenoemde huizen dateren uit de stadsuitbreiding van 1611. Maar van buiten zien die er niet meer 17de-eeuws uit, omdat de voorgevels helemaal zijn gerestaureerd. De binnenkant daarentegen, zoals de muren en vloerbalken, zijn nog wel oorspronkelijk. De huisjes van nummers 29-31 zijn zowel van binnen als van buiten helemaal verbouwd in de late 19de eeuw.
Boekstaven van de stadsgeschiedenis
Als gebouwen worden gesloopt probeer ik er zoveel mogelijk van vast te leggen voordat ze verdwijnen, om zo de geschiedenis van Leiden te boekstaven. Bij de pandjes van nummers 25-31 hebben we dat ook gedaan. We hebben historische elementen gefotografeerd en geanalyseerd, ze opgemeten en er schriftelijk verslag van gedaan. Erfgoed Leiden heeft niet alleen een archiefgebouw voor die geschreven stukken, maar ook een archeologisch depot waarin we tastbare stukken verzamelen: dakpannen, stenen, balken, stukjes behang. Tot nu toe hebben we nog niks van de pandjes aan de Lammermarkt naar het depot gebracht, maar in één van de pandjes van nummers 29-31 is nog een bijzondere deur aanwezig uit de 17de eeuw, die is overgebleven na de verbouwing in de 19de eeuw. Misschien nemen we die nog wel mee. Of misschien maar de helft ervan - vanwege ruimtegebrek - maar dan documenteren we in ieder geval hoe die ooit in elkaar heeft gezeten. Die selectie van wat we wel en niet naar het depot brengen maken we vlak voordat de pandjes worden gesloopt.'
Niet monumentaal
De pandjes hebben zeker historische waarde, maar ze zijn niet monumentaal. Specialisten wegen af of iets een monument wordt of niet. Daar zijn criteria voor waarop gescoord wordt, zodat het oordeelsproces zo objectief mogelijk verloopt. Een pand wordt vaak een monument op basis van gaafheid, bijzonder uiterlijk, bijzondere historische elementen. Deze panden hebben dat niet heel erg, zijn dus niet tot monument gemaakt en mogen worden gesloopt. Vanuit het feit dat er historisch materiaal verdwijnt vind ik het zonde dat de pandjes worden gesloopt, maar een stad is geen museum. Mijn werk zou ophouden als er niks meer verbouwd zou worden, want ik onderzoek hoe iets is geweest en hoe zich dat heeft ontwikkeld. Het is van alle tijden dat er dingen aan huizen worden toegevoegd of juist gesloopt. ’
Sebastiaan Loosbroek
Sebastiaan van Loosbroek (1992) is masterstudent Journalistiek & Nieuwe Media aan de universiteit Leiden en is freelance journalist. Hij schrijft onder meer voor Leids Universitair Weekblad Mare en is columnist van Leidsch Dagblad.