Onderzoek leidt tot nieuwe ontdekkingen over meesterschilder David Bailly
In aanloop naar de eerste grote tentoonstelling rondom de 17e-eeuwse meester David Bailly heeft Museum De Lakenhal bijzondere ontdekkingen gedaan over deze Leidse kunstenaar en diens beroemdste werk. Dit schilderij blijkt meerdere lagen te bevatten, die leiden tot nieuwe inzichten over het werk. Deze ontdekkingen zijn te bewonderen tijdens de tentoonstelling die vanaf 10 maart in het museum te zien is.
Onbekende meester
In zijn tijd was Bailly een beroemde Leidse schilder, die nauwe contacten onderhield met andere kunstenaars. Bailly maakte daarnaast een van de belangrijkste schilderijen over vergankelijkheid: Vanitasstilleven met portret van een jonge schilder uit 1651. Zeepbellen, kaarsen, schedels: allerlei symbolen op dit topstuk laten zien dat de Hollandse meester zich zo’n 400 jaar geleden veel bezighield met tijd en de dood. Mede onder zijn invloed is het vanitasgenre, waarin de vergankelijkheid van het leven centraal staat, in Leiden in de 17e eeuw groot geworden.
Uitgebreid onderzoek
Toch is Bailly’s naam tegenwoordig bij velen onbekend – anders dan Rembrandt van Rijn of Gerrit Dou, die in dezelfde tijd in dezelfde stad leefden. Bovendien was tot nu toe nog nauwelijks onderzoek naar deze kunstenaar gedaan. Daarom werkte Museum De Lakenhal de afgelopen jaren samen met experts van onder meer het Rijksmuseum en de Universiteit Leiden om de mysteries rondom Bailly te ontrafelen. Een onderdeel van dit uitgebreide onderzoek was een technische studie naar het vanitasstilleven van Bailly. Technisch kunsthistoricus Erma Hermens (Fitzwilliam Museum/University of Cambridge, voorheen Rijksmuseum/Universiteit van Amsterdam) en natuurwetenschapper Nathan Daly bekeken het werk met verschillende technieken, zoals macroröntgenfluorescentie scanning en infraroodreflectografie.
Veranderde vorm en betekenis
Tijdens hun onderzoek kwamen nieuwe lagen van Vanitasstilleven met portret van een jonge schilder tevoorschijn. Hermens en Daly ontdekten verschillende overschilderde portretten en allerlei verschoven voorwerpen op het schilderij. Zo komt een jongeman tevoorschijn en blijkt een vrouwelijke schimfiguur een compleet uitgewerkt portret, dat in de loop van het schilderproces naar de achtergrond verdween.
Over de tentoonstelling
Naast het technisch onderzoek naar het vanitasstilleven werden ook het leven en oeuvre van David Bailly uitgeplozen. De resultaten zijn te zien in de tentoonstelling David Bailly – Tijd, dood en ijdelheid, die van 10 maart tot en met 2 juli 2023 bij Museum De Lakenhal te zien is. In de tentoonstelling komen 90 werken bij elkaar: portretten en vanitasvoorstellingen van Bailly en van tijdgenoten als Dou, Lievens en Rembrandt. Bezoekers ontdekken zo de nog altijd actuele betekenis van vanitas en het oeuvre en leven van deze onterecht vergeten meester.