Nieuwsbericht | 29 augustus 2024
Bijzondere bruiklenen te zien in tentoonstelling Leiden viert feest – 450 jaar optochten
Van 21 september 2024 tot en met 2 maart 2025
Museum De Lakenhal viert met Leiden viert feest – 450 jaar optochten de rijke traditie die Leiden aan optochten kent. In de tentoonstelling is een aantal bijzondere bruiklenen te bewonderen, waaronder een schilderij van de 3 October Vereeniging en van het Rijksmuseum. Leiden viert feest biedt een unieke gelegenheid om schilderijen, prenten, kostuums en andere historische objecten te bekijken die de geschiedenis van 450 jaar optochten in Leiden in beeld brengen.
Bijzonder bruikleen Van Bedaff door 3 October Vereeniging
Eén van de hoogtepunten van de tentoonstelling is het schilderij Het Ontzet van Leiden (1815-1828) van de Belgische schilder Antonis Aloisius Emanuël van Bedaff (1787-1829). Dit werk toont een dramatisch moment van het Leidens Ontzet in 1574. De voorstelling laat zien hoe aan de uitgelaten en hongerige Leidse bevolking haring en wittebrood wordt uitgedeeld. In de negentiende eeuw waren schilderijen van historische gebeurtenissen heel geliefd. Net als de historische optochten vervulden die de behoefte om het gemeenschappelijk verleden te laten herleven. De verbeelding van Leidens beleg en ontzet stimuleerde gevoelens van trots en gemeenschapszin in het jonge koninkrijk.
Museum De Lakenhal ontvangt het werk in bruikleen van de 3 October Vereeniging. Het werk werd drie jaar geleden gekocht op een veiling door De Geuzen van Boisot. Sindsdien is het werk grondig gerestaureerd en daarna als jubileum-cadeau geschonken aan de 3 October Vereeniging. Ook na de tentoonstelling blijft het werk te zien in Museum De Lakenhal als langdurig bruikleen van de vereniging.
Geen Willem van Oranje
Interessant is dat het schilderij lange tijd werd beschouwd als een weergave van de ontvangst van Willem van Oranje in Leiden. Dit klopt echter niet, aldus Jori Zijlmans, conservator geschiedenis bij Museum De Lakenhal. “In de voorstelling wappert een vaandel met het wapen van Zeeland. De zogenaamde held die wordt getoond is niet Willem van Oranje, maar Lodewijk van Boisot, admiraal van de Zeeuwse watergeuzen. Hij gaf leiding aan de schepen die over het opgelopen water richting Leiden konden varen en de Spanjaarden konden verdrijven.”
Schilderij Van Veen eindelijk weer ‘thuis’
Het schilderij De uitdeling van haring en wittebrood (1574) van Otto van Veen (1556-1629) is een ander bijzonder bruikleen die tijdens de tentoonstelling te zien is. Na meer dan vier eeuwen keert dit werk tijdelijk terug naar Leiden. Het schilderij, dat in bruikleen wordt gegeven door het Rijksmuseum, is één van de vroegste weergaven van het Leidens Ontzet. Het toont de vreugdevolle ontvangst van de Geuzen door de uitgehongerde bevolking langs de waterkant. Van Veen schilderde het tafereel kort na het ontzet en visualiseerde de triomf van de protestantse overwinning en het ontzet van de stad van de Spaanse belegering. Na het ontzet verdwenen de religieuze processies en ontstonden er optochten die de overwinning en vrijheid van het protestantse geloof vierden.
Wandelen door vierenhalve eeuw geschiedenis
In de tentoonstelling Leiden viert feest – 450 jaar optochten komen naast bijzondere bruiklenen ook sprekende objecten en beelden van optochten uit alle tijden samen. Met schilderijen, meterslange prenten, foto’s, films, kostuums en attributen wordt getoond hoe groots deze vieringen werden en worden aangepakt. Bezoekers wandelen zo door vierenhalve eeuw Leidse optochtengeschiedenis. In een audiotour vertellen verschillende deelnemers, organisatoren en toeschouwers, zoals onder anderen Leidse Glibber Emile van Aelst en studenten van Minerva, over hun herinneringen aan en ervaringen met de optochten.
Jubilea
In 2024 en 2025 viert Leiden meerdere jubilea. In 2024 is het 450 jaar geleden dat Leiden op 3 oktober 1574 werd ontzet en viert Museum De Lakenhal zijn 150e verjaardag. In 2025 staan we stil bij het 450-jarig jubileum van de Universiteit Leiden. Museum De Lakenhal, de Universitaire Bibliotheken Leiden en de 3 October Vereeniging werken samen om deze bijzondere jubilea te vieren. De activiteiten worden mede mogelijk gemaakt door de gemeente Leiden.
Dank
De tentoonstelling Leiden viert feest – 450 jaar optochten is mede tot stand gekomen dankzij de gemeente Leiden, de Universitaire Bibliotheken Leiden, de 3 October Vereeniging, Cultuurfonds Zuid-Holland, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting en door het genereuze bruikleen van het Rijksmuseum, Amsterdam. is tot en met 13 oktober te zien. In november opent Majalla’s Mantel – Rafelranden van het Leidse Laken.