Museum De Lakenhal vernieuwt!

28 november 2014

Gemeente Leiden en Museum De Lakenhal presenteren met trots het Definitief Ontwerp voor de restauratie en uitbreiding van Museum De Lakenhal. Het ontwerp is gemaakt door Julian Harrap Architects uit Londen voor de restauratie en de jonge Nederlandse talenten Happel Cornelisse Verhoeven voor de nieuwbouw. Realisatie van de restauratie en uitbreiding zal plaatsvinden in de periode 2015-2017.

Definitief Ontwerp

De architecten ontwikkelden binnen een jaar een definitief ontwerp dat kwalitatief hoogwaardig en tegelijkertijd kostenbewust is. De vier afzonderlijke gebouwdelen worden op een vanzelfsprekende manier met elkaar verbonden via een centraal binnenhof, dat ontstaat door de historische ‘Achterplaats’ van de oude Laecken-Halle te heropenen. Deze Achterplaats staat in directe verbinding met de historische entree van het museum. In de nieuwbouw worden twee tentoonstellingszalen toegevoegd met natuurlijk bovenlicht en uitzicht op de stad. Museumdirecteur Meta Knol: ‘Met dit ontwerp kan Museum De Lakenhal de toekomst in. Het ontwerp verbindt heden en verleden op intelligente wijze, met een eigentijds en eigenzinnig resultaat dat uitstekend bij het museum past.’

Heden en verleden

Museum De Lakenhal is gevestigd in de 17e-eeuwse lakenhal van Leiden. Het museum werd twee keer eerder uitgebreid: in 1890 en in 1921. Met de nieuwbouw wordt een eigentijdse laag toegevoegd aan de bestaande palet van gebouwen uit verschillende tijden. Het ontwerp van de nieuwe tentoonstellingsvleugel is een hedendaagse interpretatie van de baksteenarchitectuur van het huidige museumcomplex, geïnspireerd op de historische bebouwing in de omgeving. Door toevoeging van het nieuwe gebouw aan de Lammermarkt ontstaat een alzijdig museumcomplex dat als een herkenbaar baken zal functioneren in het Leidse Cultuurkwartier.

Nobele eenvoud

Rijksmonument de Laecken-Halle werd in 1640 ontworpen door architect Arent van ’s-Gravesande en diende als keurhal van het wereldberoemde Leidse Laken, totdat het gebouw in 1874 werd getransformeerd tot museum. De rijk gedecoreerde gevel van het klassieke stadspaleis is in zijn oorspronkelijke vorm behouden gebleven. Van binnen was de Laecken-Halle altijd een functioneel werkgebouw, waar voorname kooplieden en wevers van lakense stoffen elkaar ontmoetten. De architecten hanteren voor de restauratie en uitbreiding het ontwerpprincipe van ‘nobele eenvoud’ en zoeken daarmee aansluiting bij de historische identiteit en functie van de Laecken-Halle.

Sporen van tijdlagen

In het interieur van de 17e-eeuwse Laecken-Halle zijn door de vele veranderingen in de loop der eeuwen veel tijdlagen terug te vinden. Uitgangspunt voor de restauratie is het aanbrengen van een fijnzinnige balans tussen deze tijdlagen. Sporen van vroegere ingrepen blijven zichtbaar en leesbaar in het gebouw en vormen daarmee een uniek patina. Deze werkwijze werd door de restauratiearchitecten van Julian Harrap Architects eerder met succes toegepast bij het herstel van het Neues Museum in Berlijn. Architect Robert Sandford: ‘The project for the Lakenhal seeks to give an understanding and clarity to the original building and subsequent layers of history from seventeenth century Cloth Hall to twenty-first century museum.’

Architectuur uit één stuk

Het nieuwe gebouw van Happel Cornelisse Verhoeven voegt zich, net als de Laecken-Halle, op een intelligente manier in de stedelijke omgeving. Het hoge gebouw zoekt met de lage flanken fysiek aansluiting bij de naastgelegen burgerhuizen. Door de verjonging naar boven toe ontstaat een eigenzinnig postuur: een rank gebouw dat stevig met de grond verankerd is. In de plint bieden monumentale boogdeuren toegang tot het werkadres van het museum. Met een groot boograam presenteert de nieuwe tentoonstellingszaal zich transparant en op ooghoogte aan de stad. In de materialisatie zoekt het gebouw aansluiting bij het bestaande complex. Architect Ninke Happel: ‘Het nieuwe gebouw wordt opgetrokken uit een warme, grijs gemêleerde baksteen; hetzelfde gevelmateriaal als van de andere gebouwen, maar onderscheidend in kleur. Door een menging van een drietal kleisoorten in combinatie met een geïnnoveerd, dubbel bakproces ontstaat een genuanceerd palet van grijstinten, dat doet denken aan de beroemde Hollandse wolkenluchten uit de 17e-eeuwse schilderijen, zoals van de Leidse schilder Jan van Goyen.’

Kosten en begunstigers

Begin dit jaar keurde de Leidse gemeenteraad het Uitvoeringsbesluit voor de restauratie en uitbreiding goed. Het huidige ontwerp past binnen de financiële kaders, waarbij de Gemeente Leiden 16,6 miljoen euro beschikbaar stelde voor de bouw. Museum De Lakenhal heeft zich de opdracht gesteld de overige financiering zelf te realiseren. Inmiddels is dankzij een succesvolle campagne ruim 2,5 miljoen euro aan fondsen opgehaald, waaronder een impulsbijdrage van 1 miljoen euro van de BankGiro Loterij, een bijdrage van €790.000 van de Provincie Zuid-Holland en bijdragen van het succesvolle Lucas van Leyden Mecenaat. Overige bijdragen komen van de onlangs gelanceerde American Friends of Museum De Lakenhal, Nederlandse particuliere en overheidsfondsen, sponsoring en overige donaties. Het uiteindelijke investeringsbudget zal afhankelijk zijn van het succes van de fondsenwerving. In de uitvoering is daarom rekening gehouden met een gefaseerde uitvoering op basis van heldere prioriteiten.

Leiden Cultuurstad

De restauratie en uitbreiding van Museum De Lakenhal maakt deel uit van de gebiedsontwikkeling in het Cultuurkwartier, waarvan ook het gloednieuwe poppodium Gebr. De Nobel, de aanleg van een ondergrondse parkeergarage op de Lammermarkt en de herinrichting van het Leidse Singelpark deel uitmaken. Wethouder Wethouder Robert Strijk: "De presentatie van het definitief ontwerp is weer een van die mooie momenten van collectieve trots. Trots op onze historie, op de schoonheid van de stad. De Lakenhal is een museum gevuld met onze eigen geschiedenis en daarmee enorm belangrijk. Vandaag zien we ook toekomst. Want met dit ontwerp heeft ons museum letterlijk en figuurlijk ruimte om te groeien en weet ik zeker dat nog meer mensen naar onze stad zullen komen voor onze kennis, onze cultuur en onze Lakenhal."

Noot voor de redactie

Museum De Lakenhal is het museum voor kunst, kunstnijverheid en geschiedenis van de stad Leiden. Tot de hoogtepunten uit de collectie behoren werken van oude meesters als Lucas van Leyden, Rembrandt van Rijn en Jan Steen, maar ook van moderne kunstenaars als Theo van Doesburg, Jan Wolkers en Erwin Olaf. Museum De Lakenhal maakt kwaliteitsvolle tentoonstellingen van (inter)nationaal belang op basis van Leidse bronnen. Het museum profileert zich als een vernieuwend netwerkmuseum en verbindt heden en verleden door bezoekers te inspireren met oude en nieuwe gezichtspunten.